We wspomnieniu Marii Turlejskiej (córki Adama Zieleńczyka, brata Stefanii Baczyńskiej), chwile odwiedzin w domu Krzysia były zawsze intensywne: „Zabawy były różne – i z tym nie było kłopotów. Krzyś miał ogromne ilości drewnianych klocków, z których budował pałace, wywołując okrzyki zachwytu Stefy; były też różnokolorowe kulki, które można było układać w najróżnorodniejsze wzory, umieszczając je w ciemnej, dziurkowanej tekturce; można było malować farbkami wodnymi lub kolorować kredkami i pastelami; można było wycinać z arkuszy płaskie figurki dzieci i ich ubranka, odbijać kalkomanie, lepić z plasteliny, ustawiać kolejkę na szynach, grać w pchełki i w domino. Krzyś miał niewątpliwe talenty plastyczne, które Stefa troskliwie rozwijała, przechowując z pietyzmem jego dziecięce rysunki i akwarele”. Bezsprzecznie, należy zerwać z obrazem matki Krzysztofa jako nadopiekuńczej; wrażliwa i uważna dla jego talentów, znakomita pedagog, kochająca i rozumiejąca dzieci, nawet jeśli stwarzała przesadnie cieplarnianą atmosferę wychowywania syna, miała ku temu powody wobec jego astmy i sytuacji rodziny. W zapachach i barwach dzieciństwa kształtowała się wyobraźnia przyszłego poety, w której łączą się różne porządki istnień – ludzkich, zwierzęcych, roślinnych w sieci wzajemnych zależności. Do tego świata wraca w Autobiografii:

            
                  Kto mówił, że to bajka?
                  Naprawdę był las pełen szeptu,
                  gdzie na gałęziach z koralu
                  ptaki-wspomnienia krzepną,
                  i wśród jeleni mówiących o gwiazdach,
                  dzików jak jeże puszyste,
                  gdzie zwinięty w zamyśleniu ślimak,
                  ja – mały jak listek,
                  podaję dłoń kosmatej dłoni olbrzyma.   
                  

Znaki dziecięcego przeżywania świata, przywoływane „ku pokrzepieniu” w wierszach lat wojny, nie są tylko wyrazem tęsknoty za czasem utraconej harmonii; to znaki cierpienia w dojrzewaniu do dorosłości, w zderzeniu Arkadii i Apokalipsy. W tej samej Autobiografii poeta skarży się:

   
            Matko, jak mnie uchronisz,
            gdy czarni ludzie otuleni w noc,
            mimo twych dłoni
            wzniesionych jak namiot modlitwy,
            prowadzą parskające szeregi piorunów
            jak tabun upiornych koni?
            

Inaczej widział dzieciństwo przed wkroczeniem w czas wojny. W Komentarzu do Wybranych wierszy, które przesłał w 1938 roku przyjaciółce ze Lwowa, Zuzannie Progulskiej, tak tłumaczył Elegię III (Były pachnące niedziele jak kwiaty…), z obrazem mieszczańskich dni „wydzwanianych ciszą”: „Tutaj żegnam swoje dziecięctwo […], patrzę w życie nowe, ciężkie i już niesłoneczne. Życie albo smutne, albo wyzute z przeżyć gwałtownych, silnych radości, których tyle ma dziecięctwo”.

Intensywny, młodzieńczy czas przed 1939 to w życiu Krzysztofa przede wszystkim „wyspa szczęścia”. W 1937 roku Krzysztof pojechał na letnie wakacje na wyspę Šolta koło Splitu; 29 czerwca pisze w humorystycznym tonie do Stanisława i Stefanii Baczyńskich:

Rodżyce!

Dzisiaj jestem już tutaj drugi dzień. Wczoraj zwiedzaliśmy Split. A następnie przyjechaliśmy na Šoltę. Jest titaj bardzo ładnie i bardzo gorąco. A dziś, chociaż nie ma nawet słońca i jest lekki wiatr od morza, to można się usmażyć. Wczoraj kąpaliśmy się już raz. Woda jest tak bardzo słona, że kiedy polizać się po kąpieli, ma się wrażenie, że się liże czystą sól. Poza tym woda ta jest gęsta i o wiele łatwiej nauczyć się w niej pływać. Chcieliście, abym Wam napisał, jak tu się i, śpi i wprost przeciwnie. Więc jedzenie jest niezłe, tzn. dobre, ale nie bardzo smaczne. Jem przeważnie wszystkiego po dwie porcje, bo ciągle jestem głodny. Poza tym, tak jak w zeszłym roku, gdzie usiądę, to zasypiam. Śpi się „za kratką”, żeby „muchi nie wchodzili”, ale to nic nie pomaga, bo one stoją w ogonku przy drzwiach i tylko czekają, jak ktoś otwiera drzwi. Popełniamy liczne morderstwa na muchach (klapki na muchy jak stworzone dla Tita). Idziemy wcześnie spać, tak że można wcześniej wstawać. (Zasypiamy najpóźniej około dziewiątej.)

P. P. Bartelmus mówią, że prędko nauczę się pływać, ale zobaczymy jeszcze. Z ciekawszych rzeczy należy wymienić jeszcze pienia (szczeniaka) (co się dzieje z Niuniem?) (Czy tęskni za Pańciem?).

Wspomnienie wakacji, rysunek Krzysztofa, Biblioteka Narodowa, Polona

Pocztówka Krzysztofa do rodziców, Split, 1 VII 1937, Biblioteka Narodowa, Polona

Krzysztof i Zuzia spotkali się jeszcze w lutym 1939 roku w Zakopanem: „znów chodziliśmy na długie spacery, sankami pojechaliśmy na Cyrlę, wśród wygwieżdżonego nieba snuł na głos swoje marzenia: odwalić maturę, zwiedzić Włochy, Egipt. Plany dotyczyły i mnie…[…]”. Nigdy więcej nie spotkali się.

Pieśń o szczęściu

Dziś rano cały świat kupiłem,
gwiazdy i słońce, morze, las,
i serca, lądy i rzek żyły,
Ciebie i siebie, przestrzeń, czas.
Dziś rano cały świat kupiłem,
za jedno serce cały świat,
nad gwiazdy szczęściem się wybiłem,
nad czas i morskie głębie lat…
Gorące morza sercem płyną –
– pozłocie nieprzebytych sław,
gdzieś rzeki nocy mnie wyminą
w głębokich morzach złotych traw.
Chcę czerwień zerwać z kwiatów polnych,
czerwienią nocy spalić krew,
jak piersi nieba chcę być wolny,
w chmury się wbić w koronach drzew

Wakacje 1939 roku Krzysztof spędza jak dawniej w Bukowinie Tatrzańskiej, w domu Kmitów, razem z Ryszardem Bychowskim. „Obydwaj byli wypoczęci, opaleni i pełni zapału mówili o swych planach na przyszłość; Krzysztof wspominał o studiach w Akademii Sztuk Pięknych” – wspominała spotkanie z przyjaciółmi w Zakopanem Ewa Winnicka. To ostatnie dni „wyspy szczęścia”: „Leżymy na dnie błękitnym od ciszy. / Na pomostach regli wirujących w słonecznicach gwiazd, / […] Poszybujemy lekko, noce odpadną od nas, / od oczu. / Balony srebra – tryśniemy nad wybuch powierzchni, pluśniemy w krzyk światła – / – przestrzeń” – pisał Krzysztof w wierszu Sens. Za chwilę doświadczy śmierci – w lipcu 1939 roku straci ojca; we wrześniu wkroczy w czas wojny; w 1944 jego przyjaciel, Ryszard Bychowski, zginie w locie bojowym nad Niemcami.

Krzysztof z Zuzanną Progulską, Zakopane, luty 1939

Zuzanna Progulska, zbiory Krystyny i Andrzeja Chuweniów

„Kmitówka” – willa na Olczańskim Wierchu w Bukowinie Tatrzańskiej, własność wujostwa Baczyńskiego, Pauliny i Zygmunta Kmitów, gdzie Krzysztof kilkakrotnie spędzał wakacje, 1930–1939